La Khê Làng Tôi

Trên website của globalpost, bài viết của Emily Lodish vào tháng 5 năm 2011 với tựa đề “Vietnam’s thirst for beer is hard to quench”, tạm dịch là “Cơn khát bia khó hạ nhiệt của Việt Nam”, cho biết bia Heineken đang được tiêu thụ nhiều nhất tại Mỹ, kế đó là Pháp và thứ ba là Việt Nam. Tuy nhiên theo tác giả, trong vài năm nữa Việt Nam có thể thay thế vị trí của Pháp (dự kiến là năm 2012) và sau đó choán ngôi của Mỹ (dự kiến là năm 2015). Vậy hiển nhiên là người Việt nam thích uống bia nhưng khi nào thì gọi là uống bia có hại?



Anh LTL, ngụ tại Tân Bình, đến khám vì lo rằng mình uống bia quá nhiều. Quả thật với lượng uống trung bình một tuần 24 lon bia, anh đã vượt xa giới hạn uống bia an toàn là 14 lon bia/tuần ở một người nam khỏe mạnh. Tuy theo anh hiện nay sức khỏe anh vẫn rất ổn nhưng kết quả siêu âm bụng cho thấy anh bị gan nhiễm mỡ, và khi làm xét nghiệm chức năng gan men GGT tăng lên đến 205 U/L (bình thường 0 - 45 U/L). Như vậy anh L. có cơ sở để lo lắng nhưng đồng thời anh cũng thấy khó mà giảm uống, “do công việc”.  Trường hợp như anh L. rất phổ biến, tuy nhiên dù có thông cảm với hoàn cảnh của anh đi nữa vẫn phải thừa nhận là rượu đã bắt đầu tác dụng xấu lên gan của anh.

Anh VNH, ngụ tại Q.6, uống rượu đã 10 năm nay. Theo lời anh kể gần đây anh đã tự động giảm uống từ 10-15 lon bia xuống còn 7-8 lon bia một tuần. Lý do giảm uống là dạo sau này anh không uống nhiều như trước được vì mặt đỏ, ngứa tay chân và hồi hộp. Ngoài ra anh hay bị nhức đầu, lo lắng, mất ngủ, sót ruột và tiêu chảy. Đây là những triệu chứng thường gặp khi uống rượu nhiều, nhưng khi làm xét nghiệm chức năng gan hai loại men cho biết tế bào gan có bị tổn thường hay không là ALT (42,7 IU/L) và AST (36,8 IU/L) vẫn nằm trong giới hạn bình thường. Trường hợp của anh H., triệu chứng lâm sàng gợi ý việc uống rượu nhiều đã rõ và xét nghiệm men gan vẫn còn trong giới hạn bình thường là điều đỡ lo, có thể do anh đã tự giác giảm uống, nhưng quan trọng là gan vẫn có thể bị tổn thương mặc dù không thấy tăng men gan. Tương tự như anh L. anh H. than "Do công việc" nên ngày nào cũng phải uống)!

Việc lo lắng cho sức khỏe do uống rượu như anh L. và anh H. rất đáng khen. Vậy khi nào bạn nên đi khám về việc uống rượu? Hãy bắt đầu với việc trả lời các câu hỏi sau:

• Trong năm vừa qua bao nhiêu lần bạn uống 5 hay trên 5 lượng chuẩn trong một ngày (đối với nam) hoặc 3 hay trên 3 lượng chuẩn một ngày (đối với nữ)?
  Một lượng chuẩn tương đương với 1 lon bia 330 mL (5% cồn), 120 mL rượu vang (12% cồn) hay 40 mL rượu mạnh (40% cồn).
  Nếu câu trả lời là từ 1 lần trở lên thì bạn nên tiếp tục trả lời câu tiếp theo.


• Trong một tuần trung bình bạn uống bao nhiêu ngày? Trong một ngày điển hình bạn uống bao nhiêu lượng chuẩn?
  Nếu câu trả lời là trong một tuần bạn uống 14 lượng chuẩn hay hơn đối với nam hoặc 7 lượng chuẩn hay hơn đối với nữ thì bạn đã uống quá mức an toàn.

Rượu/bia là những thức uống có chứa cồn ethanol. Ethanol có trọng lượng phân tử rất nhỏ nên có thể di chuyển vào tất cả các tế bào sau khi được uống vào, do dó nếu có hại tác dụng của ethanol là trên toàn cơ thể. Khi uống trong mức an toàn rượu bia có thể làm giảm nguy cơ bị bệnh tim và đột qụy nhưng khi uống quá nhiều rượu gây hại do ba cơ chế chính: say rượu, nghiện rượu và gây độc cho các cơ quan.

• Say rượu. Khi say có thể dẫn đến quan hệ tình dục không an toàn (nguy cơ bị nhiễm HIV); tai nạn và chấn thương (nguy cơ tàn phế); bạo lực trong gia đình và quan hệ bạn bè (nguy cơ đổ vỡ quan hệ gia đình và bạn bè).


• Nghiện rượu. Khi tiếp xúc lâu dài với rượu não trở nên thích nghi với lượng rượu ngày càng cao, có thể uống nhiều mà không say, dẫn đến nghiện lúc nào không biết. Nếu ngừng uống sẽ có triệu chứng cai rượu như bứt rứt, lo âu, có khi là co giật, khiến người ta phải uống rượu tiếp.


• Độc tính. Rượu liên quan đến hơn 60 bệnh. Các bệnh thường gặp là:
  
  
  
  • Viêm gan.
  
  
  • Xơ gan. Có đến 30% người uống rượu có hại bị xơ gan.
  
  
  • Bệnh dạ dày.
  
  
  • Viêm tụy.
  
  
  • Rối loạn thần kinh, bao gồm trầm cảm, lo lắng, mất ngủ và các vấn đề khác.
  
  
  • Rối loạn tình dục (bất lực).
  
  
  • Bệnh về cơ, kể cả cơ tim.
  
  
  • Tăng huyết áp.
  
  
  • Tổn thương mô thần kinh.
  
  
  • Chấn thương (1 trên 7 tai nạn giao thông gây tử vong là do rượu).
  
  
  • Ung thư (miệng, hầu, thực quản, gan, đại tràng và vú).
  
  
  • Béo phì (do rượu chứa nhiều năng lượng).
  
  
  • Tổn thương cho bào thai (bất thường về mặt sọ, chậm phát triển).

Vậy bạn nên đi khám tại có sở y tế khi có lo lắng về việc uống rượu, đừng để đến mức nghiện rượu. Lý do uống rượu vì công việc chỉ tồn tại khi bạn còn khả năng làm việc nhưng có thể vì nghiện rượu mà bạn lại mất việc làm. Nghiện rượu được xem là một bệnh, càng để lâu càng khó chữa.

Xin liên hệ BS Nguyễn Xuân Cẩm Huyên 0903805513 nếu muốn biết thêm chi tiết.

BS Phan Quý Nam - BS Nguyễn Xuân Cẩm Huyên